هوش محاسباتی (CI) مجموعه‌ای از رویکردها و متودولوژی‌های محاسباتی است. این روش ها الهام‌گرفته از طبیعت هستند و برای حل مسائل پیچیده‌ای از دنیای واقعی‌ استفاده می شوند که استفاده از روش‌های قدیمی، همچون اصول مدل‌سازی یا مدل‌سازی آماری صریح، برای حل آنها غیرمفید یا ناشدنی باشد.

هوش محاسباتی (CI) مجموعه‌ای از رویکردها و متودولوژی‌های محاسباتی است. این روش ها الهام‌گرفته از طبیعت هستند و برای حل مسائل پیچیده‌ای از دنیای واقعی‌ استفاده می شوند که استفاده از روش‌های قدیمی، همچون اصول مدل‌سازی یا مدل‌سازی آماری صریح، برای حل آنها غیرمفید یا ناشدنی باشد.

بسیاری از مسائل دنیای واقعی از نظر ریاضی خوش-طرح نیستند، اما طبیعت مثال‌های فراوانی از سیستم های زیستی طبیعی فراهم می‌کند که عملکرد مورد نیاز را برای حل مسائل، ایجاد می کند. برای نمونه، بدن انسان تقریبا ۲۰۰ مفصل دارد (درجه آزادی)، اما انسان‌ها در انجام حرکت دست در سه بعد کارتزین مشکلی ندارند. حتی اگر نیم تنه انسان از نظر مکانیکی ثابت باشد، ۷:۳ پارامتر برای کنترل حرکت طبیعی بازو اضافی است.

هوش محاسباتی راه‌حل‌هایی را برای اینگونه مسائل و دیگر مسائل پیچیده و مسائل معکوس فراهم می‌کند. هوش محاسباتی به صورت عمده شامل شبکه های عصبی مصنوعی، محاسبات تکاملی و منطق فازی می‌شود. به علاوه، CI شامل الگوریتم‌های الهام گرفته شده از مفاهیم زیستی همچون هوش اجتماعی (هوش جمعی) و سیستم‌های ایمنی مصنوعی نیز که می‌توانند به عنوان بخشی از هوش محاسباتی در نظر گرفته شوند. همچنین شامل زمینه‌های وسیع‌تر دیگری همچون پردازش تصویر، داده‌کاوی، و پردازش زبان طبیعی نیز می باشد. علاوه بر این، دیگر فورمالیسم‌ها همچون تئوری دمپستر-شفر، تئوری آشفتگی، و منطق چند-ارزشی در ساختمان مدل‌های محاسباتی استفاده می‌شوند.

ویژگی “هوشمندی” اغلب به انسان‌ها نسبت داده می‌شود. اخیرا بسیاری از محصولات ادعای “هوشمند” بودن کرده‌اند. هوشمندی مستقیما در ارتباط با استدلال و تصمیم‌گیری است. منطق فازی در سال ۱۹۶۵ به عنوان ابزاری برای نمایش فرایند استدلال معرفی شد. سیستم‌های فازی که بر مبنای منطق فازی می‌باشند، بسیاری از ویژگی‌های منتسب به هوشمندی را دارند. منطق فازی به صورت موثری با عدم قطعیت کار می‌کند که یک ویژگی عادی برای استدلال انسانی‌، ادراک و استنتاج است و برخلاف برخی سوء تعبیرها، ساختار ریاضی سخت و محکمی دارد ( خود کاملا قطعی بوده و در عین حال اجازه نمایش و تغییر عدم قطعیت‌ها را می‌دهد).

شبکه‌های عصبی که در سال‌های ۱۹۴۰ معرفی شد ( بعدتر در دهه ۱۹۸۰ توسعه یافت)، فرایند مغز انسان را تقلید کرده و یک مکانیزم محاسباتی را بر اساس یک مدل ریاضی ساده شده از پرسپترون‌ها (نرون‌ها) و سیگنال‌هایی که پردازش می‌کنند ارائه می‌کند.

محاسبات تکاملی، ارائه شده در دهه ۱۹۷۰ که از سال‌های ۱۹۹۰ محبوب شد، تکامل مبتنی بر جمعیت را در طی تولیدمثل نسل‌ها را شبیه‌سازی می‌کند. این دسته از الگوریتم‌ها همچنین رفتار ژن‌ها را در الگوریتم‌هایی که به نام الگوریتم ژنتیک خوانده می‌شوند، تقلید می‌کنند.

مراجع مطالعاتی و منابع آموزشی مهم

در این بخش، قصد داریم منابع آموزشی و مراجع مطالعاتی در زمینه هوش محاسباتی را معرفی کنیم. اگر شما نیز قصد دارید که در یک کار پژوهشی، پروژه دانشگاهی یا صنعتی، و یا در مسیر علایق شخصی تان، شبکه های عصبی مصنوعی را فرا بگیرید و در خصوص نحوه پیاده سازی و کاربردهای این ابزارهای مفید، اطلاعاتی را کسب نمایید، حتما پیشنهاد می کنیم که در ادامه با ما همراه باشید.

کتاب های خارجی

	عنوان: Computational Intelligence ترجمه عنوان: هوش محاسباتی مولف: Rudolf Kruse سال چاپ: ۲۰۱۵ انتشارات: Springer لینک دسترسی: لینک
	عنوان: Computational Intelligence ترجمه عنوان: هوش محاسباتی مولف: Andries P. Engelbrecht سال چاپ: ۲۰۰۷ انتشارات: Wiley لینک دسترسی: لینک
	عنوان: Artificial Intelligence: Foundations of Computational Agents ترجمه عنوان: هوش مصنوعی: مبانی عوامل محاسباتی مولف: David L. Poole سال چاپ: ۲۰۱۰ انتشارات: Cambridge University Press لینک دسترسی: لینک
	عنوان: Computational Intelligence: Concepts to Implementations ترجمه عنوان: هوش محاسباتی: مفاهیمی برای پیاده سازی مولف: Russell C. Eberhart سال چاپ: ۲۰۰۷ انتشارات: Morgan Kaufmann لینک دسترسی: لینک

کتاب های فارسی

عنوان: مبانی شبکه های عصبی(جلد اول) هوش محاسباتی مولف: محمد باقر منهاج انتشارات: دانشگاه صنعتی امیرکبیر لینک دسترسی: لینک

 

منابع آموزشی آنلاین

	عنوان: مجموعه فرادرس های شبکه‌های عصبی مصنوعی در متلب مدرس: دکتر سیدمصطفی کلامی هریس مدت زمان: ۲۷ ساعت و ۴۶ دقیقه نحوه استفاده: دریافت به صورت لینک دانلود و بر روی DVD زبان: فارسی نحوه آموزش: تئوری و عملی ارائه دهنده: سازمان علمی-آموزشی فرادرس لینک دسترسی: لینک
	عنوان: مجموعه فرادرس های سیستم‌های فازی در متلب مدرس: دکتر سیدمصطفی کلامی هریس مدت زمان: ۲۰ ساعت و ۴۹ دقیقه نحوه استفاده: دریافت به صورت لینک دانلود و بر روی DVD زبان: فارسی نحوه آموزش: تئوری و عملی ارائه دهنده: سازمان علمی-آموزشی فرادرس لینک دسترسی: لینک
	عنوان: مجموعه فرادرس های تئوری و عملی الگوریتم ژنتیک مدرس: دکتر سیدمصطفی کلامی هریس مدت زمان: ۱۴ ساعت و ۲۰ دقیقه نحوه استفاده: دریافت به صورت لینک دانلود و بر روی DVD زبان: فارسی نحوه آموزش: تئوری و عملی ارائه دهنده: سازمان علمی-آموزشی فرادرس لینک دسترسی: لینک